Anh đưa em về thăm Quảng Ngãi
Thăm bờ xe, nước bến sông Trà
Thăm đồng lúa mới quê Mộ Đức
Chiều về Thiên Ấn ngắm chân mây.
Nhắc đến Quảng Ngãi, hẳn ai cũng sẽ liên tưởng đến một miền quê nghèo nằm ven dải đất miền trung. Khí hậu khắc nghiệt quanh năm, lại còn thường xuyên hứng chịu những cơn lũ, trận buồn bựco, làm quê nghèo càng thêm nghèo. Nhưng chính vì vậy, người dân Quảng Ngãi vừa thật thà vừa chất phác, có một món ngon của nơi này cũng như người, dân dã, bình dị, tuy nhiên mấy ai quên nếu đã được nếm qua, don – món quà quê từ Trà Khúc.
Don có họ hàng với hến, tuy nhiên hến xuất hiện khắp nơi trên nước nhà, còn don lạ biệt chỉ có ở Quảng Ngãi, nhiều nhất là trên sông Trà Khúc. Don với hến rất khó phân biệt, đến cả những người được ăn nhiều lần nhiều khi còn nhầm. Chỉ những người phiên bản xứ, sành ăn và có tìm hiểu kĩ thì mới biết được hàng thật – hàng nhái. Theo như nhiều người nói thì don nhỏ hơn hến, và rìa thịt được màu hồng nhạt.
Don đem về ngâm cho nhả bớt bùn đất, tiếp theo chà sạch và mang luộc, đãi lấy thịt để tiết ra. Don ở Quảng Ngãi thường được luộc, nêm và nếm vừa miệng. Dọn kèm chung với bánh tráng, khi ăn, bẻ bánh tráng thành từng miếng nhỏ, chờ đợi cho mềm đi rồi ăn thôi. Một tô don không tồn tại nhiều, nhìn ở trên chỉ thấy hành tây xắt sợi, hành lá và một phần tiêu xay. Đừng vội thất vọng, vì don đang lặn dưới mặt đáy tô kìa.
Các quán bán don ở Quảng Ngãi thường bán kèm trứng vịt lộn, người ta đập trứng vào tô don, ăn vừa ngọt vừa no hơn. Muốn thay vị, thỉnh thoảng người ta ăn don xào, đậm đà, lạ miệng.
Don có nhiều nhất vào tháng 4, tháng 5. Mùa này, nhà nhà đi xúc don, trẻ con được nghỉ hè, đứa nào thì cũng cầm rá, rổ đi theo ba mẹ, rủ fan rủ bè đi đông vui như hội. Hôm don cạn thì xúc được nhiều, gặp hôm nước lớn, don bị vùi sâu dưới cát, xúc đủ cho toàn bộ nhà ăn đã vất vả chứ đừng nói gì marketing. Cũng nói nhữngh khác don là món ăn quý hiếm lắm.
Vậy nên fan nào có ý định ra Quảng Ngãi, hãy đi vào trong ngày hè, để sở hữu dịp thưởng thức món quà quê lạ biệt này nhé!
Don được bán khắp nơi, những quán vỉa hè lúp xúp, trông tồi tàn tuy nhiên unique thì khỏi chê. Don là món vô cùng đơn giản và giản dị, mùi vị cũng đơn giản và giản dị, tuy nhiên đừng khi nào đánh đồng don với hến nhé, vì có giống nhau đến đâu, hến cũng chẳng khi nào có mùi vị của phù sa Trà Khúc như don được đâu. Kể cả việc phân biệt don và hến là khó, tuy nhiên tôi nghĩ mọi người đừng nhờ google để xem don nó ra sao, vì hầu hết hình ảnh hiện lên là hến đó, còn nếu là don thì mọi người cũng không nhớ nổi. Tốt nhất là “mục sở thị”, đến tận nơi, thưởng thức và ghi nhớ mùi vị don bằng vị giác của tôi, mọi người nhé!
Đến Quảng Ngãi, mọi người cứ hỏi những người dân nơi đây mấy quán bán don ngon, hoặc nếu gặp như ý, biết đâu những mọi người sẽ được người ta mời về nhà ăn ấy chứ.
